VoiceLAB. Warsztaty pracy z głosem

„Głos jest najwrażliwszym instrumentem aktora, o wiele wrażliwszym od ciała”.

VoiceLAB to laboratorium pracy z głosem. Nawiązując do tradycji zamkniętych studiów teatralnych, w tym Teatru Laboratorium, badających kompleksowość sztuki aktora, VoiceLAB proponuje pracę laboratoryjną w całej jej dogłębności, koncentrującą się na jednym jej elemencie – najbliższym, swoistym, najbardziej charakterystycznym i intymnym.

Podejście laboratoryjne pozwala uczestnikom sięgać daleko w głąb istoty własnego głosu, nie zatrzymując się na powierzchowności podyktowanej zazwyczaj celami związanymi z prezentacją. Pogłębiona praca z głosem pozwala lepiej poznać ten instrument i uzyskać nad nim większą kontrolę. Pozwala na spokojny i dogłębny proces poznawania własnego głosu, jego anatomii i psychologii. Dzięki takiej pracy możemy odkrywać pełen jego potencjał.

Trzon VoiceLAB-u stanowi praca z muzyką polifoniczną. Muzyka jest jednak tylko pretekstem do zadawania pytań i poszukiwań na bardzo wielu płaszczyznach. Skupiamy się dużo bardziej na wymiarze wertykalnym utworów, chcąc wydobyć z każdej harmonii maksimum brzmienia. Każdy interwał traktujemy jako jednostkę niosącą znaczenia: określone nastroje, napięcia i rozwiązania, same w sobie stanowiące rodzaj mikroopowieści, a więc stawiające przed wykonawcą wyzwanie wymagające pełnego zaangażowania w działanie wokalne. Czerpiąc z tradycji muzycznych posługujących się skalami nierównomiernie temperowanymi, chcemy wchodzić w głąb każdego dźwięku, przekraczając zachodnioeuropejskie myślenie o muzyce oparte na klawiaturze fortepianu.

W pracy nad materiałem wielogłosowym będziemy dążyć do sytuacji, w której każdy głos śpiewany będzie samodzielnie przez jedną osobę. Wiemy, że taki model pracy jest bardzo dużym wyzwaniem.

Pracując z oddechem, współbrzmieniem i wibracją, a także ze skojarzeniami i wyobraźnią, chcemy wyposażyć uczestników w subiektywny klucz do osiągnięcia obiektywnych celów. Poprzez praktykę chcemy rozpoznawać i przyglądać się naszym problemom i kwestiom, które stanowią dla nas wyzwanie, i tylko poprzez praktykę szukać ich rozwiązań.

VoiceLAB nie jest jednak laboratorium zamkniętym. Skupioną pracę laboratoryjną chcemy konfrontować z formułą zadań wykonawczych: prób otwartych, pokazów pracy i mikrokoncertów – po to, by wychodzić poza nasze strefy komfortu, oswajać się z tym, co znajduje się poza nimi, i dowiedzieć się czegoś więcej o głosie – jak zmienia się pod wpływem tego, że jest słuchany.

Nasza praca dotykać będzie następujących zagadnień:

• Przygotowanie ciała i oddechu – będziemy skupiać się na tym, jak uzyskać i utrzymać właściwą postawę ciała, która najbardziej sprzyja oddechowi oraz głosowi. Szczególną uwagę poświęcimy otwieraniu rejonu klatki piersiowej i ramion oraz uelastycznianiu kręgosłupa, w ten sposób ciało będzie gotowe na świadomą pracę z oddechem. Praca ze świadomym rozluźnieniem pozwoli nam zrozumieć mechanizmy powstawania wibracji w ciele.
• Współbrzmienie jako wibracja – dźwięk jest drganiem fal rozchodzących się w powietrzu. Ten fizyczny aspekt (namacalność dźwięku) jest istotny dlatego, że pomaga w dostrojeniu dźwięków wchodzących w skład harmonii. Człowiek być może nie jest w stanie określić częstotliwości dudnień właściwych dla danej harmonii, tak jak robią to elektroniczne przyrządy, jakimi posługują się np. stroiciele fortepianów, ale zapamiętuje stany (emocje, skojarzenia, stopień napięcia), jakie wywołuje w nim określone współbrzmienie – i potrafi te stany przywołać i powtórzy. W takim podejściu, traktując dźwięk jako wibrację, będziemy też pracować z poszczególnymi rezonatorami.
• Tekst jako wibracja – wibracja powietrza wzbudzona przez głos sama w sobie zawiera znaczenie/ładunek dramaturgiczny, dlatego zdarza nam się podążać za brzmieniem tekstu mówionego w obcym dla nas języku. Chcemy badać energię brzmienia tekstu mówionego, niezwiązaną stricte ze znaczeniem słów tego tekstu bądź jego interpretacją.
• Polifonia – materiał trzygłosowy stanowi wyzwanie, bo struktura oddechów, moc głosu i jego barwa musi być podporządkowana muzycznej całości, na którą składają się także pozostałe dwa głosy. W naszym podejściu skupiać się będziemy na fizycznej relacji dźwięków, a nie zadowalać się jednoczesnym zaśpiewaniem trzech osobnych linii.

Sesje będą obejmowały zarówno zajęcia indywidualne, jak i pracę w grupie i próby otwarte. Pierwsza sesja służy wyłonieniu uczestników całego programu.

Praca indywidualna, a w szczególności otwarta prezentacja, pozwala poddać umiejętności wypracowane w zamkniętym laboratorium ważnej próbie. Sprawdzając swój głos w taki sposób, dowiadujemy się o nim najwięcej.