The Living Room

Thomas Richards (USA) (licencjat Uniwersytetu Yale, magister Uniwersytetu Bolońskiego, doktor Université de Paris VIII) był dyrektorem artystycznym Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards w latach 1999–2022. W 1985 roku rozpoczął terminowanie u Jerzego Grotowskiego, a ich wspólna praca rozwijała się aż do śmierci Grotowskiego w 1999 roku. Richards przyjechał z Grotowskim do Włoch w 1986 roku z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Irvine, gdzie brał udział w Focused Research Program in Objective Drama. We Włoszech Richards początkowo pracował jako asystent Grotowskiego, wkrótce potem został liderem jednego z zespołów roboczych, a z czasem „esencjalnym współpracownikiem” Grotowskiego. Następnie został dyrektorem programu badawczego poświęconego sztukom performatywnym. Stał się siłą napędową badań rozwijanych w Workcenter w obszarze określanym „Sztuka jako wehikuł”. W 1996 roku Grotowski zdecydował się rozszerzyć nazwę Workcenter o nazwisko Richardsa – precyzując w ten sposób kierunek pracy praktycznej, która skupiała się w rękach Richardsa. O współpracy z Richardsem pisał: „Moja praca z Thomasem Richardsem ma charakter «przekazu». Przekazuję mu to, do czego doszedłem w swym życiu: wewnętrzny aspekt w pracy”.
W Workcenter Richards był głównym twórcą i „działającym” opusu „Downstairs Action” (zarejestrowanego na taśmie filmowej przez Mercedes Gregory w 1989 roku), twórcą i głównym „działającym” „Akcji” oraz twórcą i „działającym” „Listu”, którego początkowy etap nosił nazwę „The Twin: An Action in Creation”. Współreżyser opusów „Zostało jedno tchnienie”, „Zostało jedno tchnienie – dies irae” oraz „Dies irae, Dies irae – mój niedorzeczny show theatrum interioris”, dzieła powstałego w ramach projektu „The Bridge: Developing Theatre Arts”.
Kierownik artystyczny projektu „Tracing Roads Across” (2003–2006, finansowanego w ramach programu „Kultura 2000” Unii Europejskiej) oraz programu „Horyzonty” (Wrocław 2007–2009), którego kulminację stanowił Zero Budget Festival (2009).
W 2008 roku Richards powołał nowy zespół w Workcenter – Focused Research Team in Art as Vehicle, z którym zrealizował „The Living Room” (2010), „L’heure fugitive” (2014) oraz „The Underground: A Response to Dostoevsky” (2016). Od 2016 prowadził Studio in Residence, w ramach którego wyreżyserował „Sin Fronteras” (2017) i „Gravedad” (2018). Z obydwoma zespołami Richards stworzył nowy spektakl „Songs of Tradition” (premiered in 2019). W Workcenter wyreżyserował też monodram „Han!”.
Richards jest autorem książek: „Pracując z Grotowskim nad działaniami fizycznymi” (wyd. włoskie, francuskie, angielskie, francuskie, niemieckie, greckie, hiszpańskie i polskie – Kraków 2003), „Punkt graniczny przedstawienia” (wyd. angielskie, włoskie, niemieckie i polskie – Wrocław 2004) oraz „Heart of Practice: Within the Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards” (wyd. angielskie i francuskie).
W styczniu 2022 roku Richards zamknął Workcenter, obecnie pracuje dla Teatro della Toscana – Teatro Nazionale, a jego najnowsze badania w dziedzinie sztuk performatywnych są wspierane przez stowarzyszenie Theatre No Theatre. 

Workcenter of Jerzy Grotowski (od 1996 roku Workcenter of Jerzy Grotowski and Thomas Richards) powstało w 1986 roku w Pontederze (Włochy) z inicjatywy Jerzego Grotowskiego, Centro per la Sperimentazione e la Ricerca Teatrale (obecnie Fondazione Pontedera Teatro) i Uniwersytetu Kalifornijskiego we współpracy z Peterem Brookiem (Centre International de Créations Théatrales) jako instytut edukacji permanentnej dla dorosłych artystów. Tam, przez ostatnich 13 lat życia (do śmierci w 1999 roku), Jerzy Grotowski prowadził poszukiwania performatywne w domenie Sztuki jako wehikułu, w której – jak w przypadku niektórych prastarych tradycji – działania artystyczne idą w parze z podejściem akcentującym ludzkie wnętrze. W ramach swoich badań ściśle współpracował z Thomasem Richardsem, którego nazwał swoim „esencjalnym współpracownikiem”, a następnie dodał jego nazwisko do nazwy Workcenter. W ciągu 13 lat intensywnej pracy Grotowski przekazał Richardsowi owoc swoich poszukiwań, który określił „wewnętrznym aspektem pracy”.

Grotowski uczynił Richardsa i Maria Biaginiego – kluczowego członka Workcenter od chwili jego powstania – jedynymi spadkobiercami swojego dorobku, do którego należą wszystkie pisma artysty. Od 1999 roku Richards i Biagini (pełniący funkcje, odpowiednio, dyrektora artystycznego i wicedyrektora Workcenter) kontynuują zainicjowane przez Grotowskiego poszukiwania.

Od sezonu 2007/2008 w ramach Workcenter pracują dwa zespoły: Focused Research Team in Art as Vehicle (Zespół Badań Celowych w Obszarze Sztuki jako wehikułu), prowadzony przez Thomasa Richardsa, oraz Open Program (Program Otwarty), pod kierunkiem Maria Biaginiego. Workcenter skupia 20 artystów z 10 krajów, a jego działalność obejmuje systematyczne poszukiwania w obszarze sztuk performatywnych (performing arts). Workcenter kładzie nacisk na rozwój zawodowy członków zespołu, dokładając wszelkich starań, aby umożliwić im odkrywanie i rozwijanie swoich możliwości twórczych. Grotowski nigdy nie chciał, by jego poszukiwania przerodziły się w dogmatyczną praktykę. Przeciwnie, podkreślał potrzebę rozwoju. W Workcenter nowe odkrycia pojawiają się w toku pracy, nieprzerwanych poszukiwań, wzbogaconych przez żywy kontakt między pokoleniami a gromadzoną wiedzą praktyczną. Obecnie Workcenter działa w ramach Teatru Narodowego – Fundacji Teatro della Toscana.

Więcej informacji: www.theworkcenter.org

Focused Research Team in Art as Vehicle powstał w Workcenter w lutym 2008 roku i działa pod kierunkiem Thomasa Richardsa, kontynuuje poszukiwania w obszarze Sztuki jako wehikułu, które od początku istnienia zespołu obejmują tworzenie linii działań skonstruowanych w oparciu o pieśń tradycyjną lub z jej wykorzystaniem. Podstawę Sztuki jako wehikułu stanowią poszukiwania sposobu, w jaki sztuki performatywne mogą stać się narzędziem zmiany percepcji i obecności artysty, sposobu na obudzenie subtelnych aspektów doświadczenia przy użyciu uporządkowanych strumieni działania i pieśni. Są to długoterminowe poszukiwania wymagające od wszystkich uczestników dyscypliny i poświęcenia, które umożliwiają dotarcie do znajdujących się w uczestnikach najgłębszych źródeł i wykorzystanie tych źródeł do osiągnięcia tego, co Grotowski i Richards nazwali „przemianą energii”. Sztuka jako wehikuł jest zatem obszarem, w którym aktor pracuje nad bogatym potencjałem doświadczenia zawartego w chwili obecnej. Aktualnie zespół bada, jak działania przedstawieniowe, zrodzone w tym obszarze praktyki, mogą zaistnieć w pracach, które łączą różne podejścia do teatru i w różny sposób angażują percepcję zewnętrznych obserwatorów.