Makaja i Gédé

Obrzęd Makaja albo magia liści
Czas trwania: 120 min

Makaja ‒ tak na imię miał niewolnik, który nie ugiął się przed kolonistami. Makaja uciekł i ukrył się w górach, gdzie ważył magiczne mikstury z liści i korzeni znalezionych w lesie, przygotowując kąpiele dla niewolników w celu złamania zaklęć i uświadomienia im ich trudnego położenia. Marronnage jest silnie związany z Makają, a miejsce zwane Pique Makaya nadal istnieje. W Marronnage, podobnie jak w innych haitańskich perystelach (świątyniach vodou), pod koniec roku obchodzony jest obrzęd Makaja, który odprawia się, aby złamać zaklęcia i pomóc ludziom uzyskać kontrolę nad swoją przyszłością.

Obrzęd Makaja polega na przygotowywaniu uzdrawiających liści i wiąże się z rytualnymi działaniami, pieśniami i tańcami, które mają wypełnić liście energią duchów. Przygotowane liście, mające zapobiegać chorobom, a nawet leczyć, są przykładane do ciał uczestników obrzędu.
Mambo Satela 

Obrzęd Gédé
Czas trwania: 120 min

Podczas obrzędu Gédé, odprawianego od października do listopada, żywi składają cześć zmarłym. Obrzęd ma strukturę obrzędu Rada – w jego pełnej lub skróconej formie. Adepci są ubrani na biało, czarno lub jasnofioletowo. Niektórzy, szczególnie mężczyźni, bardzo skąpo. Część z nich ma na głowie cylindry, a w rękach kije. Ceremonia rozpoczyna się od wezwania Barona, który wraz z żoną Brigitte rodzi cały naród: „Tipisa Lakwę, Kaptena Mowpiona, Kaptena Zonbi itd.”. Kiedy Baron przybywa, adept, w którego ciele się objawił, upada. Kiedy inni zobaczą, że Baron się pochyla, jeden z adeptów podtrzymuje go i układa na macie z bambusa lub liści palmowych. Następnie obchodzi się z nim tak, jak dawniej ze zmarłym: do nosa i uszu wkłada mu się bawełnę, oczy zamyka z szacunkiem i przykrywa białą płachtą. Houngani i mamby, a następnie adepci, witają się z Baronem. Niedowiarkowie z radością skaczą po jego brzuchu, aby upewnić się, że jego trans jest prawdziwy. Ludzie intonują słowa „Baronie, wstań!”. Płachta lekko drga. Jeden z uczestników może ustawić Barona w pozycji pionowej. Czasem jednak Baron ani drgnie, pozostaje nieruchomy, zastygły jak prawdziwy trup, a widzowie popadają w rezygnację. Dopóki Baron nie wstanie, obrzęd nie może być kontynuowany. Houngani i mamby biorą w dłonie pikantną sypką przyprawę i dmuchają nią w kierunku widzów. Kobiety podnoszą spódnice i sypią sobie proszek między nogi. Wszyscy myją głowy i ciała tą mieszanką papryki, rumu i roślin.

Gédé otrzymają kwi (kalabasę) z jedzeniem (chlebem bobori, maniokiem, kukurydzą, batatami, wędzonymi bananami i starannie przyprawionymi śledziami). Pożywienie jest rozdawane wśród publiczności. Kontynuowane są tańce, które osiągają pełną intensywność. Wszyscy proszą o pieniądze. Kiedy uczestników dopada zmęczenie, ceremonia dobiega końca. Niektóre gédé mogą poprosić o łopaty i kilofy, aby wykopać dziury i zakopać resztki ofiar.
Mambo Mireille

W trakcie wydarzeń zbierane będą dobrowolne wpłaty na rzecz wspólnot Madame Nerval i Legphibao.